Slimme sensoren en groene vingers, het profiel van de ideale glastuinder verandert

In de jaren dat hij meedraait in de glastuinbouwautomatisering heeft René veel zien veranderen. De kassen die vroeger vooral bedoeld waren om gewassen te beschermen tegen het weer, zijn ontwikkeld tot hightech omgevingen met sensoren en data-analyses waar elke minuut van de dag wordt gewerkt aan het optimale teeltklimaat. “Vroeger stonden de ramen van april tot augustus vaak gewoon wijd open overdag,” vertelt René. “Nu sturen telers continu op de balans tussen vocht, temperatuur, CO₂ en licht.”

De sector heeft een enorme technologische sprong gemaakt. Waar vroeger vooral werd gewerkt op basis van ervaring en gevoel, maken objectieve data nu zichtbaar wat er écht gebeurt in de kas en op plantniveau. “Vroeger leek het alsof het goed ging, maar nu zie je dankzij plantsensoren of, en waardoor, de plant op specifieke momenten in stress zit.”

De veranderende rol van de specialist

René’s werk draait allang niet meer alleen om het vinden van de juiste techniek bij de vraag van de teler. “Toen ik 25 jaar geleden bij Hoogendoorn kwam werken, was een Windows-computer al heel wat. Telers kwamen met wensen en wij bouwden daar iets voor. Tegenwoordig kunnen we in principe alles regelen. Alleen: het is voor veel mensen die nieuw zijn in de sector best complex om daarbij hoofd- en bijzaken te onderscheiden.”

De sprong naar meer objectieve informatie vraagt om een andere manier van werken. Dat is voor sommige bedrijven een uitdaging, zeker in familiebedrijven waar generaties elkaar opvolgen. “Je merkt gewoon dat sommigen hierdoor blijven doen wat ze deden, en dan krijgen ze wat ze kregen.” En dat is niet voldoende als we kijken naar de uitdagingen die er voor ons liggen.

Nieuwe profielen in de sector

De technologische vooruitgang zorgt ervoor dat het profiel van de ideale teler verandert. Vroeger stond plantenkennis en ervaring centraal, nu is een technische achtergrond met interesse in planten minstens zo belangrijk. “We trainen nu jonge mensen in het buitenland, vaak met een technische achtergrond. Ze presteren supergoed omdat ze al gewend zijn om keuzes te maken op basis van data en daarbij ook openstaan voor nieuwe inzichten en daar direct mee aan de slag gaan. ”Volgens René is dat ook nodig, want de instroom van mensen met een tuinbouwachtergrond neemt af. “Vroeger kwamen er voldoende mensen uit de agri-sector, nu is dat een druppel op een gloeiende plaat. Tegenwoordig zien we dat misschien wel meer dan 60% van de mensen die wereldwijd de sector instromen een technische studie heeft.”

Autonoom telen en schaalbaarheid

In 2020 was René onderdeel van het winnende team van de tweede editie van de Autonomous Greenhouse Challenge, georganiseerd door Wageningen University & Research. “We hebben zes maanden op afstand een tomatenteelt aangestuurd. De uitdaging was dat we niet in de kas konden ruiken, voelen of zien – alleen via getallen en foto’s.”

Volgens René betekent autonoom telen niet dat mensen overbodig worden. “Wat je eigenlijk wilt doen is iets kunnen schalen, want een mens kun je niet schalen.” Door processen te automatiseren en te standaardiseren, hoeft de verantwoordelijkheid van het runnen van een kas niet meer op de schouders van een enkele persoon te liggen. Dat maakt het werk ook flexibeler, je kunt van afstand de teelt in de gaten houden en waar nodig bijsturen.

Duurzaamheid en toekomst

René ziet duurzaamheid als een belangrijke drijfveer in zijn werk. “We kunnen veel doen op het gebied van waterbenutting, energie-efficiëntie, lichtbenutting en gewasgezondheid. Een kas moet je gebruiken zoals hij bedoeld is: je ondersteunt het groeiproces van de plant met diverse inputs met als doel een zo hoog mogelijke efficiëntie te realiseren.”

De technologische ontwikkelingen maken het mogelijk om efficiënter te telen, met minder middelen en minder afhankelijkheid van individuele kennis. “We zijn nu op een punt dat je met techniek en datastromen makkelijker een teelt kunt runnen. Je kunt dus ook effectiever in de kas en bij het gewas aanwezig zijn. Omdat veel processen geautomatiseerd zijn worden telers volgens René beter in hun rol gezet om zich met de werkelijke hoofdzaken bezig te houden. Hierdoor kunnen ze, op basis van objectieve data, betere tactische en strategische beslissingen maken.